Bądź swoim lekarzem Grypa

GRYPA
Zakażenie wirusami grypy występuje w Polsce cyklicznie, wywołując szczyt zachorowań w okresie od stycznia do marca każdego roku. W ostatnich latach corocznie odnotowuje się w Polsce około 0,5 do 2,5 mln przypadków zachorowań na grypę lub zakażeń grypopodobnych. Szczepieniom ochronnym poddaje się ponad 10% społeczeństwa.

Grypa znajduje się w centrum uwagi epidemiologów i specjalistów z dziedziny zdrowia publicznego ze względu na światowy zasięg, dużą liczbę osób zakażonych oraz ryzyko epidemii. W XX wieku wystąpiły trzy epidemie grypy o światowym zasięgu (tzw. pandemie) w latach 1918-20, 1957-58 i 1968-70, stając się przyczyną śmierci co najmniej 25 milionów ludzi. Typowe zachorowanie na grypę u ludzi wywołują wirusy z gatunków Influenza typ A, B lub C. Wirusy grypy różnicuje się na podstawie dwóch głównych antygenów, tj. hemaglutyniny oraz neuramindazy. Znamy 15 podtypów hemaglutyniny oraz 9 podtypów neuramindazy, z których odpowiednio trzy (H₁, H₂, H₃) oraz dwa (N₁ i N₂) występują powszechnie u ludzi. Z klinicznego punktu widzenia najważniejsze są zakażenia wywołane przez szczepy typu A. Ich naturalnym rezerwuarem są ludzie chorzy.

W sezonie zimowym znacznie wzrasta we wszystkich grupach wiekowych częstość występowania zakażeń wirusowych układu oddechowego. Mogą być one wywołane przez różne wirusy. Przebieg tych zakażeń może być bardzo zbliżony do zachorowań na grypę. Z tego względu zakażenia te są określane jako tzw. zakażenia grypopodobne. Odróżnienie, wyłącznie na podstawie objawów klinicznych, czynnika etiologicznego tych zakażeń jest w praktyce niemożliwe, co nie tylko utrudnia postępowanie terapeutyczne, ale powoduje utratę zaufania do programów profilaktycznych. Szczepienie przeciw grypie chroni tylko przed trzema typami wirusów zawartymi w szczepionce, natomiast nie ma wpływu na inne wirusy odpowiedzialne za zakażenie układu oddechowego.

Najbardziej narażone na zachorowania i powikłania zakażeń wirusami grypy są dzieci oraz osoby w podeszłym wieku. Objawy grypy to pojawienie się gorączki - zwykle powyżej 38^oC, dreszcze, kaszel, ból głowy i mięśni oraz ogólne osłabienie. Objawy te trwają około 4-5 dni z wyjątkiem dzieci młodszych oraz ludzi leczonych przeciwnowotworowo. W czasie grypy mogą występować powikłania takie jak: ostre zapalenie oskrzeli, bakteryjne zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego lub zatok, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W rzadkich przypadkach w przebiegu grypy może wystąpić zapalenie mięśnia sercowego. U bardzo małych dzieci objawy mogą być zbliżone do posocznicy, z gorączką septyczną i z drgawkami.

W przypadku wystąpienia objawów sugerujących zakażenie wirusem grypy najistotniejsze znaczenie ma szybkie postawienie rozpoznania, co umożliwia właściwe postępowanie terapeutyczne oraz eliminuje niepotrzebne zlecanie dodatkowych badań oraz leków, w tym antybiotyków. Najskuteczniejszą metodą wykorzystywaną w zwalczaniu grypy jest uodpornienie organizmu poprzez regularne, coroczne szczepienia ochronne. Skuteczność szczepień w zapobieganiu zachorowań na grypę jest różna, w zależności od szczepionej populacji. Szczepienia powinny być prowadzone przed okresem występowania zwiększonej liczby zachorowań, który w Polsce przypada na okres od listopada do marca. Wskazania do szczepień obejmują osoby, które szczególnie powinny chronić się przed grypą z powodu ryzyka ciężkich powikłań.

W OBRONIE SERCA
Choroby układu krążenia, to jeden z największych problemów współczesnej medycyny. Są najczęstszą przyczyną umieralności na świecie. Polska jest zaliczana do grupy krajów wysokiego ryzyka zawału serca, który - podobnie jak choroba wieńcowa lub udar mózgu - coraz częściej dotyka także ludzi młodych. Podłożem zawału serca jest miażdżyca tętnic, wywołana czynnikiem zapalno-immunologicznym a nie, jak poprzednio uważano, odkładaniem się złogów cholesterolu. Wśród czynników ryzyka miażdżycy, na które nie możemy mieć wpływu, są: wiek, płeć, skłonności genetyczne. U mężczyzn miażdżyca, a w jej następstwie zawał serca, pojawia się we wczesnym okresie życia. Kobiety natomiast chorują później, ale choroba ma u nich specyficzny przebieg - trudniej ją rozpoznać i leczyć. Przyczyny dające się wyeliminować, to palenie papierosów, nadwaga i otyłość, brak ruchu i wysiłku fizycznego, stres, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe (wysoki poziom cholesterolu).

Niekorzystne działanie tych czynników możemy odwrócić podejmując np. decyzję o zmianie trybu życia. Bez naszego wsparcia lekarzowi trudno jest powstrzymać proces chorobowy za pomocą samych preparatów farmaceutycznych. Powinniśmy sobie uświadomić, że od nas samych w znacznej mierze uzależniona jest profilaktyka, jak i terapia. Szeroko propagowane są dziś rozmaite akcje związane ze zdrowym stylem życia, w Polsce niestety wciąż mało popularne. Wielu młodych ludzi pali papierosy, ma nadwagę lub cierpi wręcz na otyłość, co m.in. sprawia, że granica wieku osób zagrożonych zawałem serca obniża się. Jest to bardzo niepokojące zjawisko, gdyż wkrótce może u nas dojść do takiej sytuacji, jaka jest np. w USA, gdzie panuje epidemia cukrzycy i miażdżycy. Ponad 50% zawałów serca pojawia się niespodziewanie u ludzi, którzy wcześniej nie mieli żadnych dolegliwości ze strony serca - ta grupa pacjentów nie zgłasza się do kardiologa. Tymczasem metody diagnostyczne, jakimi dysponuje współczesna medycyna, pozwalają ustalić stopień ryzyka bardzo wcześnie, przy braku jakichkolwiek symptomów. Do arsenału metod diagnostycznych wprowadzono niedawno dwie metody: kardiologiczny rezonans magnetyczny i wielonarządową, spiralną tomografię komputerową. Ta druga metoda pozwala w sposób nieinwazyjny na szybkie stwierdzenie, jaki jest stan tętnic (ocena ilości zwapnienia) wieńcowych i naczyń. Badanie wykonuje się w warunkach ambulatoryjnych, pacjent nie musi przebywać w szpitalu.